بازار به لطف نوآوری‌ها و پروژه‌های جدید در زمینه هوش مصنوعی در حال رشد و پیشرفت است. جای تعجب نیست که کسب‌وکارها به سرعت به دنبال استفاده از هوش مصنوعی هستند تا در این اقتصاد پرشتاب جلوتر باشند. اما پذیرش سریع هوش مصنوعی یک چالش پنهان به نام "هوش مصنوعی سایه" را نیز به همراه دارد.
هوش مصنوعی در زندگی روزمره
هوش مصنوعی در زندگی روزمره کارهای زیر را انجام می‌دهد:
- صرفه‌جویی در زمان: با خودکار کردن کارهای تکراری.
- ایجاد بینش‌ها: که قبلاً کشف آن‌ها زمان‌بر بود.
- بهبود تصمیم‌گیری: با استفاده از مدل‌های پیش‌بینی و تجزیه و تحلیل داده‌ها.
- ایجاد محتوا: از طریق ابزارهای هوش مصنوعی برای بازاریابی و خدمات مشتری.
این مزایا نشان می‌دهد که چرا کسب‌وکارها مشتاق به استفاده از هوش مصنوعی هستند. اما وقتی هوش مصنوعی بدون نظارت صحیح شروع به کار می‌کند، چه اتفاقی می‌افتد؟
Shadow AI چیست؟
"Shadow AI" به استفاده از فناوری‌ها و پلتفرم‌های هوش مصنوعی اشاره دارد که توسط تیم‌های IT یا امنیتی سازمان تأیید نشده‌اند. در حالی که ممکن است در ابتدا بی‌ضرر به نظر برسد، این استفاده غیرمجاز می‌تواند خطرات و تهدیدات جدی ایجاد کند.
بیش از 60 درصد از کارمندان اعتراف می‌کنند که از ابزارهای غیرمجاز هوش مصنوعی برای کارهای خود استفاده می‌کنند. این درصد قابل توجهی است، به ویژه زمانی که آسیب‌پذیری‌های احتمالی در سایه‌ها وجود دارد.
Shadow AI در مقابل Shadow IT
اصطلاحات "Shadow AI" و "Shadow IT" ممکن است شبیه به هم به نظر برسند، اما تفاوت‌های مهمی دارند.
- Shadow IT: به استفاده از سخت‌افزار، نرم‌افزار یا خدمات تأیید نشده توسط کارمندان اشاره دارد.
- Shadow AI: بر استفاده غیرمجاز از ابزارهای هوش مصنوعی برای خودکارسازی، تجزیه و تحلیل یا بهبود کار تمرکز دارد. این ممکن است به نظر میانبری برای دستیابی به نتایج سریع‌تر باشد، اما بدون نظارت مناسب می‌تواند به مشکلات جدی منجر شود.
خطرات مربوط به Shadow AI
حال بیایید خطرات هوش مصنوعی سایه را بررسی کنیم و بفهمیم چرا کنترل بر ابزارهای هوش مصنوعی در یک سازمان حیاتی است.
1. نقض حریم خصوصی داده‌ها
استفاده از ابزارهای تاییدنشده می‌تواند حریم خصوصی داده‌ها را به خطر بیندازد. کارمندان ممکن است به طور تصادفی اطلاعات حساس را در حین کار با این ابزارها به اشتراک بگذارند. طبق آمار، از هر پنج شرکت در بریتانیا، یکی به دلیل استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی مولد توسط کارمندان با نشت داده مواجه شده است. عدم وجود رمزگذاری و نظارت مناسب می‌تواند خطر حملات سایبری را افزایش دهد.
2. عدم رعایت مقررات
Shadow AI می‌تواند خطرات جدی انطباق به همراه داشته باشد. سازمان‌ها باید از مقرراتی مانند GDPR و HIPAA پیروی کنند تا از حفاظت داده‌ها و استفاده اخلاقی از هوش مصنوعی اطمینان حاصل کنند. عدم رعایت این مقررات می‌تواند منجر به جریمه‌های سنگین شود. به عنوان مثال، نقض GDPR می‌تواند برای شرکت‌ها هزینه‌ای برابر با 20 میلیون یورو یا 4 درصد از درآمد جهانی آن‌ها داشته باشد.
3. ریسک‌های عملیاتی
هوش مصنوعی سایه می‌تواند ناهماهنگی‌هایی بین خروجی‌های تولید شده و اهداف سازمان ایجاد کند. اتکای بیش از حد به مدل‌های تاییدنشده می‌تواند به تصمیم‌گیری‌های نامشخص یا جانبدارانه منجر شود که بر کارایی کلی تأثیر منفی می‌گذارد. تقریباً نیمی از رهبران ارشد نگران تأثیر اطلاعات نادرست تولید شده توسط هوش مصنوعی بر سازمان خود هستند.
4. آسیب به شهرت
استفاده از هوش مصنوعی سایه می‌تواند به اعتبار یک سازمان آسیب برساند. نتایج متناقض از این ابزارها می‌تواند اعتماد مشتریان و ذینفعان را کاهش دهد. نقض‌های اخلاقی مانند تصمیم‌گیری‌های مغرضانه یا سوء استفاده از داده‌ها، می‌تواند به اعتبار عمومی آسیب بزند. به عنوان مثال، واکنش منفی به Sports Illustrated زمانی که مشخص شد از محتوای تولید شده توسط هوش مصنوعی با نویسندگان و پروفایل‌های جعلی استفاده می‌کند، نشان‌دهنده خطرات استفاده نادرست از هوش مصنوعی است.
چرا هوش مصنوعی سایه رایج‌تر می‌شود؟
بیایید به عواملی که باعث افزایش استفاده از هوش مصنوعی سایه در سازمان‌ها شده‌اند، نگاهی بیندازیم.
۱. عدم آگاهی
بسیاری از کارمندان از سیاست‌های شرکت در مورد استفاده از هوش مصنوعی بی‌خبرند و ممکن است از خطرات استفاده از ابزارهای غیرمجاز نیز اطلاع نداشته باشند.
۲. منابع سازمانی محدود
برخی از سازمان‌ها ممکن است راه‌حل‌های تأییدشده هوش مصنوعی که نیازهای کارکنان را برآورده کند، ارائه ندهند. در این صورت، کارکنان به دنبال گزینه‌های خارجی می‌روند. این کمبود منابع می‌تواند فاصله‌ای بین آنچه که سازمان ارائه می‌دهد و نیازهای واقعی تیم‌ها ایجاد کند.
۳. انگیزه‌های ناسازگار
سازمان‌ها گاهی اوقات نتایج فوری را به اهداف بلندمدت ترجیح می‌دهند. این می‌تواند باعث شود که کارمندان از فرآیندهای رسمی برای دستیابی به نتایج سریع‌تر دور شوند.
۴. استفاده از ابزارهای رایگان
کارمندان ممکن است برنامه‌های رایگان هوش مصنوعی را به صورت آنلاین پیدا کرده و بدون اطلاع بخش فناوری اطلاعات از آن‌ها استفاده کنند. این می‌تواند منجر به استفاده نادرست از داده‌های حساس شود.
۵. ارتقاء ابزارهای موجود
تیم‌ها ممکن است ویژگی‌های هوش مصنوعی را در نرم‌افزارهای تأییدشده بدون اجازه فعال کنند. اگر این ویژگی‌ها نیاز به بررسی امنیتی داشته باشند، می‌تواند شکاف‌های امنیتی ایجاد کند.
تظاهرات Shadow AI
هوش مصنوعی سایه به اشکال مختلفی در سازمان‌ها ظهور می‌کند. برخی از این موارد عبارتند از:
۱. چت‌بات‌های مجهز به هوش مصنوعی
تیم‌های خدمات مشتری ممکن است از چت‌بات‌های تأییدنشده برای پاسخ به درخواست‌ها استفاده کنند. به عنوان مثال، یک نماینده ممکن است به جای استفاده از دستورالعمل‌های تأییدشده شرکت، به یک چت‌بات تکیه کند. این می‌تواند منجر به ارسال پیام‌های نادرست و افشای اطلاعات حساس مشتری شود.
۲. مدل‌های یادگیری ماشین برای تجزیه و تحلیل داده‌ها
کارمندان ممکن است داده‌های اختصاصی را در پلتفرم‌های رایگان یا خارجی بارگذاری کنند تا بینش‌ها یا روندها را کشف کنند. این می‌تواند داده‌های محرمانه را در معرض خطر قرار دهد.
۳. ابزارهای اتوماسیون بازاریابی
بخش‌های بازاریابی ممکن است از ابزارهای غیرمجاز برای ساده‌سازی وظایف خود استفاده کنند، مانند کمپین‌های ایمیل یا ردیابی تعامل. این ابزارها می‌توانند بهره‌وری را افزایش دهند، اما همچنین ممکن است داده‌های مشتری را نادرست مدیریت کنند و به اعتماد مشتری آسیب برسانند.
۴. ابزارهای تجسم داده‌ها
گاهی از ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی برای ایجاد داشبورد یا تجزیه و تحلیل سریع بدون تأیید فناوری اطلاعات استفاده می‌شود. این ابزارها می‌توانند بینش‌های نادرست ایجاد کرده و داده‌های حساس را در خطر قرار دهند.
۵. کاربردهای هوش مصنوعی
تیم‌ها ممکن است از ابزارهایی مانند ChatGPT برای ایجاد محتوای بازاریابی یا بصری استفاده کنند. بدون نظارت، این ابزارها ممکن است پیام‌های نامناسب تولید کنند و نگرانی‌های مربوط به مالکیت معنوی ایجاد کنند.
مدیریت خطرات هوش مصنوعی سایه
برای مدیریت ریسک‌های مرتبط با هوش مصنوعی سایه، سازمان‌ها نیاز به یک استراتژی متمرکز دارند که بر رویت، مدیریت ریسک و تصمیم‌گیری آگاهانه تأکید کند.
۱. تعیین خط‌مشی‌ها و رهنمودها
سازمان‌ها باید سیاست‌های روشنی برای استفاده از هوش مصنوعی تعیین کنند، شامل رویه‌های قابل قبول، پروتکل‌های داده، اقدامات حفظ حریم خصوصی و الزامات انطباق. کارکنان باید خطرات استفاده غیرمجاز از هوش مصنوعی را بشناسند.
۲. طبقه‌بندی داده‌ها
کسب‌وکارها باید داده‌ها را بر اساس حساسیت و اهمیت آن‌ها طبقه‌بندی کنند. اطلاعات حساس باید از بالاترین سطح حفاظت برخوردار باشد.
۳. شناسایی مزایا و راهنمایی
سازمان‌ها باید به مزایای هوش مصنوعی سایه که معمولاً از تمایل به افزایش کارایی ناشی می‌شود، توجه کنند و کارکنان را در استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی در یک چارچوب کنترل‌شده راهنمایی کنند.
۴. آموزش کارکنان
سازمان‌ها باید بر آموزش کارکنان تأکید کنند تا از استفاده ایمن و مؤثر از ابزارهای تأییدشده هوش مصنوعی اطمینان حاصل کنند. برنامه‌های آموزشی باید بر روی راهنمایی‌های عملی تمرکز کنند.
۵. نظارت و کنترل
نظارت بر استفاده از هوش مصنوعی به همان اندازه مهم است. کسب‌وکارها باید ابزارهای نظارتی را برای بررسی برنامه‌های هوش مصنوعی در سراسر سازمان پیاده‌سازی کنند. ممیزی‌های منظم می‌تواند به شناسایی ابزارهای غیرمجاز کمک کند.
۶. همکاری با واحدهای فناوری اطلاعات
همکاری بین تیم‌های فناوری اطلاعات و کسب‌وکار برای انتخاب ابزارهای هوش مصنوعی که با استانداردهای سازمانی هماهنگ هستند، بسیار حیاتی است. این همکاری می‌تواند نوآوری را بدون به خطر انداختن ایمنی یا اهداف عملیاتی سازمان تقویت کند.
نتیجه‌گیری
با افزایش وابستگی به هوش مصنوعی، مدیریت هوش مصنوعی سایه با وضوح و کنترل می‌تواند کلید باقی ماندن در رقابت باشد. آینده هوش مصنوعی بر استراتژی‌هایی تکیه خواهد کرد که اهداف سازمانی را با استفاده از فناوری‌های اخلاقی و شفاف هماهنگ می‌کند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد مدیریت اخلاقی هوش مصنوعی، با Unite.ai همراه باشید.