هوش مصنوعی ChatGPT ابزار قدرتمندی است؛ می‌تواند به سوالات شما پاسخ دهد، متن تولید کند و حتی مکالمه‌های جذابی با شما داشته باشد. اما وقتی صحبت از مسائل حساس مثل درمان بیماری، مشاوره حقوقی، مشکلات روحی یا حتی درد دل‌های شخصی می‌شود، استفاده از آن اصلاً امن نیست.
چرا؟ چون این سیستم نه از نظر قانونی محافظت می‌شود، نه حریم خصوصی شما را به‌طور کامل تضمین می‌کند و نه قدرت درک و همدلی یک انسان را دارد. در ادامه با جزئیات کامل به این خطرات می‌پردازیم.
🔒 ۱. نبود حفاظت قانونی برای گفتگوها
وقتی شما با یک پزشک، روان‌درمانگر یا وکیل صحبت می‌کنید، قانون از محرمانه بودن صحبت‌های شما محافظت می‌کند. یعنی هیچ‌کس بدون اجازه شما حق ندارد آن اطلاعات را افشا کند.
اما در ChatGPT چنین امنیتی وجود ندارد. اگر دادگاه یا یک نهاد قانونی از OpenAI بخواهد اطلاعات مکالمات را ارائه دهد، ممکن است این شرکت مجبور شود داده‌ها را تحویل دهد.
❗️ یعنی حتی خصوصی‌ترین حرف‌های شما ممکن است توسط دیگران خوانده شود.
🗄️ ۲. قوانین ضعیف حریم خصوصی و ذخیره‌سازی داده‌ها
ChatGPT مکالمات کاربران را برای مدتی ذخیره می‌کند، حتی اگر شما آن‌ها را حذف کنید. این یعنی کنترل کامل روی داده‌های شخصی خود ندارید.
-
این سیستم از قوانین سخت‌گیرانه‌ای مثل HIPAA (قوانین محرمانگی اطلاعات پزشکی در آمریکا) پیروی نمی‌کند.
-
اطلاعات پزشکی، علائم بیماری، یا تاریخچه سلامت شما در این فضا امن نیست.
-
حتی مشخص نیست این داده‌ها چقدر نگه‌داری می‌شوند و چه کسانی به آن دسترسی دارند.
گاهی برای بهبود سیستم، مهندسان یا محققان به مکالمات دسترسی پیدا می‌کنند. همین موضوع ریسک افشای اطلاعات شخصی را بالا می‌برد.
🕵️ ۳. مشکلات امنیتی و احتمال نشت اطلاعات
در گذشته ChatGPT دچار باگ‌هایی شد که اطلاعات کاربران مثل پیام‌های خصوصی، نام‌ها و حتی برخی جزئیات پرداخت را افشا کرد. این اتفاق ممکن است دوباره رخ دهد.
علاوه بر این، هکرها می‌توانند با روش‌هایی مثل حملات تزریق دستورات (Prompt Injection) سیستم را فریب دهند تا اطلاعاتی را که نباید افشا کند، لو بدهد.
محققان نشان داده‌اند که با استفاده از دستورات خاص می‌توان ChatGPT را وادار کرد اطلاعات داخلی یا حتی داده‌های کاربران دیگر را فاش کند.
❌ ۴. اطلاعات نادرست و گمراه‌کننده
ChatGPT بر اساس حجم زیادی از متن‌های اینترنتی آموزش دیده است و گاهی جواب‌هایی می‌دهد که بسیار قانع‌کننده به‌نظر می‌رسند، ولی کاملاً اشتباه‌اند.
این مشکل به‌نام «توهم» یا Hallucination» شناخته می‌شود.
در مشاوره‌های حساس مثل پزشکی یا حقوقی، یک پاسخ غلط می‌تواند عواقب خطرناکی داشته باشد.
مثلاً:
چون ChatGPT نه پزشک است، نه وکیل، نه روان‌درمانگر؛ پس نمی‌تواند مشاوره واقعی و مطمئنی بدهد.
😔 ۵. آسیب‌های روحی و خطرات روانی
بعضی افراد به‌قدری به چت‌بات‌ها وابسته می‌شوند که رابطه عاطفی شدیدی با آن‌ها برقرار می‌کنند.
این ارتباط در ابتدا ممکن است آرامش‌بخش باشد، اما به‌مرور می‌تواند به وابستگی ناسالم و حتی مشکلات روانی منجر شود.
پزشکان و محققان پدیده‌ای به نام «روان‌پریشی ناشی از چت‌بات» (Chatbot Psychosis) را گزارش کرده‌اند.
در این شرایط:
-
افراد به‌طور غیرعادی به چت‌بات‌ها وابسته می‌شوند.
-
ممکن است باورهای عجیب پیدا کنند.
-
یا حتی از دنیای واقعی فاصله بگیرند.
مواردی وجود داشته که افراد عاشق چت‌بات شده‌اند، بعد از قطع دسترسی به آن دچار افسردگی شده‌اند، و حتی از تعامل با انسان‌ها خودداری کرده‌اند.
🧩 ۶. نبود همدلی و قضاوت انسانی
برخلاف یک مشاور یا درمانگر واقعی، ChatGPT احساسات را درک نمی‌کند.
-
نمی‌تواند زبان بدن یا لحن صدای شما را بفهمد.
-
قادر نیست خطرات جدی مثل افکار خودکشی را تشخیص دهد.
-
هیچ مسئولیتی در قبال سلامت شما ندارد.
یک انسان واقعی می‌تواند در مواقع بحرانی به‌سرعت کمک کند، اما ChatGPT فقط الگویی از پاسخ‌ها ارائه می‌دهد.
🕳️ ۷. فریب کاربران برای افشای اطلاعات شخصی
تحقیقات جدید نشان داده‌اند که چت‌بات‌ها می‌توانند به‌صورت ناخودآگاه کاربران را به افشای اطلاعات شخصی تشویق کنند.
مثلاً با طرح سوالات ساده و دوستانه، شما ممکن است نام، محل زندگی، درآمد یا مشکلات سلامتی خود را بیان کنید.
این اطلاعات می‌تواند برای ساخت پروفایل شما استفاده شود؛ حتی بدون اینکه شما متوجه شوید.
⚖️ ۸. نبود قوانین شفاف و نظارت دولتی
هنوز قوانین مشخصی برای کنترل و نظارت بر هوش مصنوعی وجود ندارد.
بسیاری از دولت‌ها در حال کار روی این موضوع هستند، اما پیشرفت کند است.
تا زمانی که قوانین و حفاظت‌های قوی ایجاد نشود، کاربران کنترل زیادی بر نحوه استفاده از داده‌هایشان ندارند.
🚨 ۹. حوادث واقعی که خطرات را نشان می‌دهند
مواردی ثبت شده که ChatGPT:
-
دستورالعمل‌های خطرناک برای آسیب به خود ارائه داده است.
-
محتوای نگران‌کننده و اشتباه به کاربران داده است.
-
باورهای توطئه‌آمیز کاربران را تقویت کرده و حال آن‌ها را بدتر کرده است.
این‌ها فقط باگ‌های کوچک نیستند؛ بلکه نشان می‌دهند که چت‌بات‌ها می‌توانند در شرایطی به‌جای کمک، آسیب‌زننده باشند.
✅ جمع‌بندی: چرا نباید برای مسائل شخصی به ChatGPT اعتماد کرد؟
ChatGPT می‌تواند برای سوالات عمومی، ایده‌های خلاقانه یا یادگیری سریع مفید باشد.
اما وقتی پای مشاوره‌های پزشکی، حقوقی، روحی یا خانوادگی وسط است، خطرات آن بسیار زیاد است.
-
این سیستم احساسات، مسئولیت یا درک انسانی ندارد.
-
نمی‌تواند در شرایط اضطراری کمک واقعی ارائه دهد.
-
اطلاعات شما در این فضا به‌طور کامل امن نیست.
👩⚕️ برای مسائل حساس همیشه به متخصصان واقعی اعتماد کنید. پزشکان، روانشناسان و وکلا آموزش‌دیده‌اند، احساسات را درک می‌کنند و قانون از محرمانگی صحبت‌های شما محافظت می‌کند.
🤖 اعتماد به یک ماشین برای چنین موضوعاتی، ریسک بزرگی است که ارزشش را ندارد.