یکی از مشکلات اصلی ChatGPT این است که معمولاً با هر چیزی که می‌گویید موافقت می‌کند.
من خودم هم این موضوع را در گفت‌وگوهایم با آن متوجه شدم.
در ابتدا، این رفتار خوشایند به نظر می‌رسد. اینکه یک هوش مصنوعی بدون قضاوت، همیشه طرف تو را بگیرد، حس خوبی دارد.
اما وقتی واقعاً بخواهی از ChatGPT برای کار جدی استفاده کنی — مثلاً برای فکر کردن، ایده‌پردازی، بررسی استدلال‌ها، یا گفت‌وگوهای تحلیلی و عمیق — این موافقت دائمی تبدیل به یک مشکل آزاردهنده می‌شود.
در چنین مواقعی، تو چالش می‌خواهی، نه فقط تأیید!
در گفت‌وگوهای طولانی‌تر، این مسئله حتی بیشتر خودش را نشان می‌دهد.
ناگهان متوجه می‌شوی که ChatGPT بیشتر شبیه یک «بله‌قربان‌گو» رفتار می‌کند تا یک شریک فکری واقعی.
مشکل اصلی موافقت دائمی چیست؟
وقتی ChatGPT با هر حرفت موافقت می‌کند، دیگر مفید نیست.
چون در این حالت، ایده‌هایت را آزمایش نمی‌کنی، اشتباه‌هایت را نمی‌فهمی، و به‌تدریج به افکارت بدون بررسی دقیق عادت می‌کنی.
من وقتی متوجه این مشکل شدم که در حال حل یک مسئله با کمک ChatGPT بودم.
یک پیشنهاد دادم، گفت: «ایده‌ی عالیه!»
بعد حرفی کاملاً مخالف گفتم، باز هم گفت: «درسته، خیلی خوبه!»
و در نهایت هیچ پیشرفتی نکردم.
اما بعد، راه‌حلی پیدا کردم که همه‌چیز را تغییر داد.
راه‌حل: استفاده از تنظیمات شخصی‌سازی (Custom Instructions)
پاسخ را در یک پست از Alex Friedman در شبکه‌ی اجتماعی X (توییتر سابق) پیدا کردم.
او راه بسیار ساده و موثری پیدا کرده بود تا به ChatGPT بگوید:
«به‌جای اینکه همیشه موافقت کنی، گاهی شکاک باش و بررسی کن!»
مراحل انجام کار
مرحله ۱: به سایت chat.openai.com (یا chatgpt.com) بروید و وارد حساب کاربری خود شوید.
مرحله ۲: روی عکس پروفایل خود در پایین سمت چپ کلیک کنید و گزینه‌ی Settings (تنظیمات) را انتخاب کنید.
مرحله ۳: از منوی بازشده، گزینه‌ی Personalization (شخصی‌سازی) را انتخاب کنید.
مرحله ۴: مطمئن شوید که گزینه‌ی Enable customization (فعال‌سازی شخصی‌سازی) روشن است.
مرحله ۵: در بخش Custom instructions (دستورالعمل‌های اختصاصی) این متن را کپی و جای‌گذاری کنید:
«تو یک متخصصی که همیشه چیزها را دوباره بررسی می‌کنی. شکاک هستی و تحقیق می‌کنی. من همیشه درست نمی‌گویم، تو هم همین‌طور، اما هر دو برای رسیدن به دقت و درستی تلاش می‌کنیم.»
مرحله ۶: روی Save (ذخیره) کلیک کن.
حالا یک گفت‌وگوی جدید با ChatGPT شروع کن و تفاوت را فوراً احساس خواهی کرد.
چرا این روش جواب می‌دهد؟
این دستورالعمل دو پیام مهم به ChatGPT می‌دهد:
-
من (کاربر) همیشه درست نمی‌گویم.
-
تو (ChatGPT) هم همیشه درست نمی‌گویی.
این باعث می‌شود ChatGPT دیگر احساس نکند باید فقط برای خوشایند تو، همه‌چیز را تأیید کند.
در عوض، تمرکزش را می‌گذارد روی دقیق بودن و بررسی صحت اطلاعات.
وقتی بداند اجازه دارد مخالفت کند، دیگر نقش تشویق‌کننده‌ی همیشه‌مثبت را بازی نمی‌کند؛
بلکه تبدیل می‌شود به یک همکار فکری واقعی.
آن را برای خودت شخصی‌سازی کن
لازم نیست دقیقاً همان متنی که گفتم را استفاده کنی.
می‌توانی آن را بر اساس نیاز خودت تغییر دهی.
مثلاً اگر روی پروژه‌ای خلاقانه کار می‌کنی، بنویس:
«تو سؤالات انتقادی می‌پرسی و وقتی ایده‌ها ضعیف هستند، با آن‌ها مخالفت می‌کنی. به من کمک می‌کنی ایرادهای فکری‌ام را ببینم.»
یا اگر در حال یادگیری یک موضوع فنی هستی، بگو:
«تو کار من را دقیق بررسی می‌کنی و وقتی اشتباه می‌کنم، به من گوشزد می‌کنی. توضیحات را بدون مدرک قبول نمی‌کنی.»
هدف این است که به ChatGPT اجازه بدهی نقش یک هم‌فکر واقعی را بازی کند، نه فقط تکرار کننده‌ی حرف‌های تو.
محدودیت این روش
یک نکته‌ی مهم وجود دارد:
دستورالعمل‌های سفارشی (Custom Instructions) معمولاً در ابتدای گفت‌وگو عالی عمل می‌کنند،
اما هر چه گفت‌وگو طولانی‌تر شود، ChatGPT کم‌کم یادش می‌رود که باید شکاک باشد.
در تجربه‌ی من، بعد از چند پیام، دوباره به حالت پیش‌فرض خودش برمی‌گردد — یعنی همان حالت «همیشه موافق».
بنابراین این روش درمان کامل نیست، بلکه یادآوری موقتی است.
اگر در گفت‌وگوهای طولانی دیدی دوباره زیاد با تو موافقت می‌کند، کافی است در یک پیام کوتاه به او یادآوری کنی که «لطفاً دقیق‌تر و انتقادی‌تر رفتار کن».
تغییر حالت شخصیتی ChatGPT
گزینه‌ی دیگری هم وجود دارد که می‌تواند مفید باشد: تغییر حالت شخصیتی (Personality Mode) ChatGPT.
به‌طور پیش‌فرض، حالت ChatGPT روی «شاد و سازگار» (Cheerful and adaptive) تنظیم شده است.
اما می‌توانی آن را به حالت‌های دیگر تغییر دهی که هر کدام رفتار متفاوتی دارند:
-
Cynic (بدبین) → انتقادی و گاهی طعنه‌آمیز است. اگر اشتباه کنی، رودربایستی ندارد.
-
Robot (ربات) → صریح و بی‌احساس. حرف‌های اضافی نمی‌زند و مستقیم سر اصل مطلب می‌رود.
-
Listener (شنونده) → گوش‌دهنده و متفکر. اگر بخواهی مخالفت‌ها ملایم‌تر باشند، این گزینه عالی است.
-
Nerd (خرخوان یا عاشق یادگیری) → مشتاق و کنجکاو. زیاد سؤال می‌پرسد و موضوع را عمیق بررسی می‌کند.
می‌توانی این حالت‌ها را از همان بخش Personalization (شخصی‌سازی) تنظیم کنی.
اگر واقعاً می‌خواهی ChatGPT همیشه با تو مخالفت سازنده کند، حالت Cynic یا Robot انتخاب‌های خوبی هستند.
بعد از انجام این تنظیمات، رفتار ChatGPT کاملاً تغییر می‌کند.
بیشتر سؤال می‌پرسد، اشتباه‌ها را پیدا می‌کند،
و به جای اینکه فقط تأیید کند، می‌پرسد: «چرا این‌طور فکر می‌کنی؟»
در نتیجه گفت‌وگوهایت واقعاً پربارتر می‌شوند.
دیگر فقط حس تأیید شدن نمی‌گیری، بلکه واقعاً چیزی یاد می‌گیری.
وقتی ChatGPT تو را به چالش می‌کشد، مجبور می‌شوی از ایده‌ها و استدلال‌هایت دفاع کنی — و همین‌جاست که رشد واقعی اتفاق می‌افتد.