هوش مصنوعی (AI) امروزه یکی از فناوری‌های بسیار مهم و تحول‌آفرین است که قابلیت ایجاد تغییرات اساسی در حوزه‌های مختلفی از جمله آموزش، بهداشت، بازرگانی و سرگرمی را داراست. با این حال، هوش مصنوعی همراه با چالش‌ها و خطرات مهمی همچون پیامدهای اخلاقی، اجتماعی، قانونی و اقتصادی است. به همین دلیل، افراد با نگرش‌ها و دیدگاه‌های مختلف، از خوش‌بینی تا بدبینی، درباره استفاده از هوش مصنوعی صحبت می‌کنند، به‌ویژه دانش‌آموزان.
کارکنان دانش از تخصص و مهارت‌های خود برای تولید، پردازش و انتقال اطلاعات استفاده می‌کنند. این افراد شامل متخصصانی همچون معلمان، پزشکان، وکلا، مهندسان، دانشمندان و هنرمندان هستند. آنها برای نوآوری و حل مشکلات، به مهارت‌های شناختی و قضاوت خود وابسته هستند و معمولاً در حوزه‌های خود رهبری می‌کنند. با این حال، با پیشرفت روزافزون هوش مصنوعی، کارکنان دانش با فرصت‌ها و چالش‌های جدیدی مواجه می‌شوند. زیرا هوش مصنوعی می‌تواند برخی از وظایف آنها را تقویت، تکمیل یا حتی جایگزین کند.
مختصری درباره خوش بینی و شک و تردید هوش مصنوعی
دو دیدگاه متفاوت نسبت به تأثیر و ارزش هوش مصنوعی وجود دارد که به خوش‌بینی و بدبینی معروفند.
از یک سو، خوش‌بینان هوش مصنوعی همه جنبه‌های مثبت این فناوری را تأکید می‌کنند. آنها معتقدند که هوش مصنوعی می‌تواند بهبودهای چشمگیری در زمینه‌های مختلف ایجاد کند، از جمله بهره‌وری، کارایی، کیفیت و نوآوری. آنها به این باورند که چالش‌ها و خطرات مرتبط با هوش مصنوعی قابل مدیریت و کاهش هستند و از طریق طراحی مناسب، تنظیمات قانونی و آموزش می‌توان آنها را کاهش داد.
از سوی دیگر، بدبینان هوش مصنوعی نگران پیامدهای منفی و آسیب‌های احتمالی هستند. آنها معتقدند که هوش مصنوعی می‌تواند منجر به جابجایی شغلی، نقض حریم خصوصی، افزایش نابرابری و تهدید امنیت شود. علاوه بر این، آنها از اعتبار و مطلوبیت هوش مصنوعی مطمئن نیستند و برخی از اصول اخلاقی و پیامدهای آن برای جامعه و اقتصاد را به چالش می‌کشند.
این دو دیدگاه نشان می‌دهند که هوش مصنوعی دارای جنبه‌های متعددی است و برای استفاده از آن نیاز به ارزیابی دقیق و مسئولانه داریم.
چرا کارکنان دانش در مورد هوش مصنوعی سردرگم هستند؟
کارکنان دانش از مواجهه با اطلاعات متضاد و عدم اطمینان درباره تأثیر هوش مصنوعی بر زندگی حرفه‌ای خود گیج شده‌اند. رسانه‌ها به سمت تحریک و قطبی‌سازی هوش مصنوعی متمایلند؛ یا از پیشرفت‌های آن، مانند تشخیص بیماری‌ها و آهنگسازی، بهره‌مندی می‌کنند، یا بر تهدیدات آن، مثل ایجاد بیکاری و تعصب، تأکید می‌کنند. این تصاویر، انتظارات غیر واقعی و ترس‌های بی‌اساس را ایجاد می‌کنند و واقعیت پیچیده‌ی هوش مصنوعی را مخفی می‌کنند.
پیشرفت‌های مداوم در تحقیق و توسعه هوش مصنوعی باعث معرفی مداوم کشف‌ها و نوآوری‌ها شده است. با این حال، این پیشرفت‌ها با چالش‌ها و محدودیت‌هایی مانند کیفیت داده، اطمینان‌پذیری الگوریتم‌ها، توضیح‌پذیری و مقیاس‌پذیری همراه است. عواملی مانند بودجه، محرک‌ها، برنامه‌ها و ارزشها، درک را پیچیده می‌کنند و این باعث می‌شود که کارکنان دانش همگام با آخرین روندها و پیشرفت‌ها باشند و بررسی کنند.
با توجه به رشد سریع فناوری، آموزش و آموزش ارائه شده به کارکنان دانش نیازمند بهبود در رفع نیازهای فعلی و آینده هوش مصنوعی است. برنامه‌های درسی قدیمی و رویکردهای آموزشی مانع از کسب مهارت‌ها و دانش لازم برای درک، استفاده و ایجاد راه‌حل‌های هوش مصنوعی می‌شوند. همچنین، نیاز به تأکید بیشتر بر جنبه‌های اخلاقی، اجتماعی، قانونی و اقتصادی هوش مصنوعی، همراه با شکست در ارتقای تفکر انتقادی، خلاقیت و مهارت‌های همکاری، چالش‌هایی را برای کارکنان دانش ایجاد می‌کند.
علاوه بر این، سیاست‌ها و مقررات هوش مصنوعی باید مطابقت داشته باشند و سازگارتر باشند، زیرا باید به اندازه کافی دامنه و تأثیر برنامه‌های هوش مصنوعی را بررسی کنند. این باعث ایجاد عدم اطمینان برای کارکنان دانش در مورد حقوق و مسئولیت‌های کاربران و سازندگان هوش مصنوعی می‌شود. هوش مصنوعی همچنین چالش‌ها و تضادهایی را بین هنجارها و انتظارات محلی و جهانی ایجاد می‌کند. علاوه بر این، کارکنان دانش فاقد مشارکت و ارتباط کافی در سیاست و مقررات هوش مصنوعی هستند، زیرا آنها شفاف و مشارکتی نیستند.
نمونه هایی از خوش بینی و بدبینی هوش مصنوعی
چند نمونه از خوش بینی و بدبینی هوش مصنوعی در زیر ارائه شده است.
1. **خوش‌بینی هوش مصنوعی - Sephora**:
Sephora یک فروشگاه پیشرو در زمینه محصولات زیبایی است که از هوش مصنوعی برای ارائه توصیه‌های شخصی و آزمایش‌های مجازی برای مشتریانش استفاده می‌کند. این کاربرد خوشبینانه هوش مصنوعی باعث افزایش تجربه مشتری با ارائه پیشنهادات مناسب و امکان تست مجازی محصولات زیبایی می‌شود، که نتیجه‌ی آن افزایش وفاداری و رضایت مشتری است. این به عنوان یک ادغام موفقیت‌آمیز هوش مصنوعی در سفر مشتری و بهبود نتایج کسب و کار معرفی می‌شود.
2. **خوش‌بینی هوش مصنوعی - Netflix**:
Netflix یک سرویس پخش برجسته است که از الگوریتم‌های هوش مصنوعی برای بهینه‌سازی ارائه محتوا استفاده می‌کند. این استفاده خوشبینانه از هوش مصنوعی با استفاده از بینش‌های مبتنی بر داده به توصیه‌های محتوای شخصی‌شده به بینندگان کمک می‌کند. این استراتژی به عنوان یک حرکت استراتژیک برای افزایش رضایت کاربر و کیفیت محتوا تلقی می‌شود.
3. **تردید در هوش مصنوعی - BlueDot**:
BlueDot شرکتی بود که ادعا می‌کرد از هوش مصنوعی برای تشخیص زودهنگام شیوع COVID-19 استفاده می‌کند. اما شکاکان به سهم سیستم هوش مصنوعی شک داشتند و این را وابسته به متخصصان انسانی و منابع داده عمومی می‌دانستند. این شک و تردید نشان دهنده نگرانی در مورد تأثیر واقعی و نوآوری برنامه‌های هوش مصنوعی در شرایط بحرانی است.
چگونه کارگران دانش می توانند دیدگاهی متعادل و آگاهانه در مورد هوش مصنوعی اتخاذ کنند؟
این دیدگاه متعادل و آگاهانه نیازمند گام‌های فعال و مسئولانه از سوی کارکنان دانش است. آنها باید به روز باشند و مهارت‌های خود را به‌روز کنند، زیرا هوش مصنوعی به سرعت در حال تغییر است. همچنین باید به دنبال منابع قابل اعتماد باشند و جنبه‌های فنی، اخلاقی و اجتماعی هوش مصنوعی را درک کنند. این به آنها کمک می‌کند تا مزایا و خطرات برنامه‌های کاربردی هوش مصنوعی را درک کنند.
برای اتخاذ این دیدگاه، کارکنان دانش باید در مورد هوش مصنوعی بیاموزند و با آن آزمایش و نوآوری کنند. هوش مصنوعی را می‌توان به عنوان یک ابزار و شریکی دانست که می‌تواند کار و ارزش آنها را افزایش دهد. احتمالات خلاقانه و تعاملی که هوش مصنوعی ارائه می‌دهد باید بررسی شود.
ارزیابی و نظارت بر عملکرد برنامه‌های کاربردی هوش مصنوعی نیز برای کارکنان دانش ضروری است. نتایج را نباید کورکورانه اعتماد کرد، بلکه باید از نظر صحت و قابلیت اطمینان تأیید شود. مفروضات و محدودیت‌های کاربردهای هوش مصنوعی باید به چالش کشیده شود و مزایا و آسیب‌هایی که ممکن است ایجاد کنند باید شناسایی و مورد توجه قرار گیرد.
همکاری و ارتباط موثر با دیگران یکی دیگر از جنبه‌های مهم برای کارکنان دانش است. کار در تیم‌ها و شبکه‌ها می‌تواند مهارت‌ها و دیدگاه‌های متنوعی را ارائه دهد. ارتباط آزاد با همکاران و ذینفعان، توضیح دلایل استفاده از هوش مصنوعی و گوش دادن و پاسخ به بازخوردها می‌تواند یک محیط شفاف و مشارکتی ایجاد کند.
مهمتر از همه، اخلاق و ارزشها باید زیربنای دیدگاه کارکنان دانش باشد. برنامه‌های کاربردی هوش مصنوعی باید منصفانه، شفاف، پاسخگو و محترمانه باشند. هدف و چشم‌انداز نهایی کار آنها با هوش مصنوعی باید ایجاد برنامه‌های کاربردی هوش مصنوعی باشد که با بهبود بشریت و جامعه هماهنگ باشد.
نتیجه
هوش مصنوعی یک فناوری قدرتمند و گسترده است که می‌تواند به طور عمیق بر کارکنان دانش و حرفه‌ی آنها تأثیر بگذارد. کارکنان دانش به توضیحات درباره هوش مصنوعی نیاز دارند، زیرا در معرض اطلاعات و نظرات متضاد درباره آن هستند و مطمئن نیستند که هوش مصنوعی چگونه بر کار و حرفه‌ی آنها تأثیر می‌گذارد.
اما، کارکنان دانش می‌توانند با شناختن مزایا و خطرات هوش مصنوعی و انجام اقدامات پیشگیرانه و مسئولانه برای استفاده مؤثر و اخلاقی از آن، دیدگاهی متعادل و آگاهانه درباره هوش مصنوعی اتخاذ کنند. با این کار، آنها می‌توانند در دنیایی که هوش مصنوعی وجود دارد، برای پیشرفت و رشد، و به بهبود و رفاه بشریت و جامعه کمک کنند.