هوش مصنوعی (AI) در جوانب مختلف جامعه انسانی، از جمله اقتصاد، بهداشت، آموزش، امنیت و فرهنگ، تغییراتی را به وجود می‌آورد. با تقویت و گسترش هوش مصنوعی، بسیاری از کشورها سرمایه‌گذاری قوی در ایجاد قابلیت‌ها و اکوسیستم‌های هوش مصنوعی خود می‌کنند و هدف آنها به دست آوردن مزیت‌های رقابتی جهانی و نفوذ استراتژیک است.
بر اساس گزارش Deloitte، بیش از 1600 سیاست و استراتژی هوش مصنوعی در سراسر جهان وجود دارد و سرمایه‌گذاری شرکت‌ها در زمینه هوش مصنوعی تا سال 2022 به 67.9 میلیارد دلار رسیده است. برخی از بازیگران برجسته در رقابت هوش مصنوعی شامل اتحادیه اروپا، چین و ایالات متحده هستند. هر یک از این کشورها دیدگاه و رویکرد خود را نسبت به توسعه و مقررات هوش مصنوعی دارند.
Sovereign AI چیست و چرا اهمیت دارد؟
مفهوم "هوش مصنوعی ملی" یا "هوش مصنوعی سرزمینی" (Sovereign AI)، یک اصطلاح معروف است که جاه‌طلبی و توانایی یک کشور در توسعه هوش مصنوعی بر اساس ارزش‌های اصلی، حفظ حاکمیت و امنیت دیجیتال خود را توصیف می‌کند. این امر به دلیل افزایش بی‌اعتمادی میان کشورها در زمینه هوش مصنوعی و تسلط شرکت‌های فناوری به وجود آمده است.
به عنوان یک دارایی استراتژیک، درک اهمیت هوش مصنوعی مستقل ضروری است زیرا توسعه اقتصادی و اجتماعی، نوآوری، بهره‌وری و امنیت ملی را تقویت می‌کند. هوش مصنوعی تأثیر عمیقی بر ارزش‌ها، حقوق و اصول ملت‌ها و جوامعی که از آن استفاده می‌کنند، دارد. بنابراین، توانایی شکل‌دهی و مدیریت هوش مصنوعی بر اساس دیدگاه منحصر به فرد کشورها امری ضروری است تا اطمینان حاصل شود که این تکنولوژی در خدمت منافع عمومی آنها است.
کلید دستیابی به هوش مصنوعی مستقل، توسعه هوش مصنوعی داخلی است که به کشور توانایی نوآوری بدون وابستگی به منابع خارجی را می‌دهد. این امر نوآوری و رقابت هوش مصنوعی را ترویج می‌دهد و توسعه و مدیریت هوش مصنوعی را با ارزش‌های ملی هماهنگ می‌کند.
با این حال، دستیابی به هوش مصنوعی مستقل نیازمند در نظر گرفتن تعادل بین ارتقاء نوآوری هوش مصنوعی با مقررات مؤثر هوش مصنوعی و افزایش باز بودن هوش مصنوعی در هماهنگ با امنیت هوش مصنوعی قوی است. علاوه بر این، کشورها باید با سرعت توسعه هوش مصنوعی، توزیع نابرابر منابع هوش مصنوعی و دیدگاه‌های متنوع ذینفعان هوش مصنوعی همگام باشند. مدل‌ها و استراتژی‌های مختلف هوش مصنوعی باید با توجه به زمینه‌های منحصر به فرد کشورهای مختلف در نظر گرفته شوند.
چگونه کشورهای مختلف هوش مصنوعی مستقل را دنبال می کنند؟
در حوزه هوش مصنوعی، کشورها با مدل‌ها و استراتژی‌های گوناگونی به دنبال استقلال و توسعه پذیرفته شده، که این مسیرها به تطابق با انگیزه‌ها، اهداف، رویکردها و چالش‌های منحصر به فرد هر کشور متغیر است. از جمله بازیگران اصلی در این زمینه، اتحادیه اروپا، چین، ایالات متحده و بریتانیا به عنوان کلانترین‌ها شناخته می‌شوند که هرکدام نگاه و اهداف متفاوتی دارند.
اتحادیه اروپا به‌عنوان یکی از بازیگران مهم در حوزه هوش مصنوعی، تمرکز خود را بر روی هوش مصنوعی قابل اعتماد و متمرکز بر انسان قرار داده است. این تمرکز بر تعالی، اعتماد و هماهنگی است که بر اساس سه رکن اساسی این اتحادیه شکل گرفته است. با تاکید بر تقویت ظرفیت فن‌آوری، ارتقاء چارچوب‌های اخلاقی قوی و تقویت همکاری در سطح اتحادیه اروپا و جهان، اتحادیه اروپا به منظور ارائه راه‌حل‌های هوش مصنوعی با تأکید بر رفاه انسان و احترام به استانداردهای اخلاقی، به‌عنوان یک رهبر در این حوزه شناخته می‌شود.
در مقابل، چین هوش مصنوعی را به‌عنوان یک اولویت استراتژیک و هدف ملی مطرح می‌کند. چین این تکنولوژی را به عنوان یک فرصت برای توسعه سریع و افزایش امنیت ملی می‌داند. استراتژی چین بر توسعه، کاربرد و حکومت متمرکز هوش مصنوعی تأکید دارد. این کشور از طریق سرمایه‌گذاری سنگین در تحقیقات و زیرساخت‌های هوش مصنوعی، ادغام هوش مصنوعی در بخش‌های مختلف اقتصادی، و ایجاد مکانیسم‌های حکومتی جهت مدیریت اثرات مختلف آن، بر آن است که از قدرت هوش مصنوعی به‌صورت کامل بهره‌مند شود و در مسیر رشد اقتصادی و تقویت جایگاه جهانی خود تأثیرگذار باشد.
در مورد ایالات متحده، هوش مصنوعی به‌عنوان یک منبع برای نوآوری و رهبری مطرح شده است. ایالات متحده این هدف را از طریق ستون‌های سرمایه‌گذاری قوی در تحقیقات، ترویج پذیرش و استقبال گسترده از فناوری‌های هوش مصنوعی، و اجرای یک چارچوب قانونی تعادل‌یافته در جهت حفظ موقعیت خود به عنوان پیشرو در این زمینه پیش می‌برد. افزایش بودجه تحقیقاتی، تشویق به پذیرش فناوری هوش مصنوعی در سطح گسترده، و ایجاد یک چارچوب قانونی برای تنظیم نوآوری و نظارت از جمله اقداماتی هستند که به ارتقاء هوش مصنوعی در ایالات متحده کمک می‌کنند.
بریتانیا نیز هوش مصنوعی را فرصت و مسئولیت می‌بیند و با اولویت‌بندی ستون‌های تحقیق، توسعه، و استقرار، از هوش مصنوعی بهره‌مند می‌شود. این کشور با سرمایه‌گذاری در تعالی تحقیقات، پشتیبانی از رشد صنایع هوش مصنوعی، و ایجاد چارچوب‌های حاکمیتی جامع، سعی در مقابله با خطرات بالقوه، اطمینان از استفاده اخلاقی و مسئولانه، و بهره‌مندی از هوش مصنوعی برای تحقق اهداف اجتماعی دارد.
می‌توان توجه داشت که هر یک از این کشورها به‌طور مختصر تعریف کرده‌اند که چگونه می‌خواهند از هوش مصنوعی بهره‌مند شوند، اما همچنین همکاری و تطابق در زمینه‌های حاکمیت، اخلاق و همکاری بین‌المللی از اهداف مشترک آن‌هاست.
چگونه مدل‌ها و دیدگاه‌های مختلف هوش مصنوعی بر پویایی و همکاری جهانی هوش مصنوعی تأثیر می‌گذارند؟
متوجه تأثیرات متنوع مدل‌ها و دیدگاه‌های هوش مصنوعی در پویایی و همکاری جهانی هستیم. این مدل‌ها از یک سو می‌توانند رقابت و تنوع را ترویج کنند، زیرا هر کشور به دنبال تحقق منافع و فناوری‌های منحصر به فرد هوش مصنوعی خود است. این رقابت می‌تواند به نوآوری و پیشرفت تکنولوژیک منجر شود، اما همچنین چالش‌هایی مانند پراکندگی و درگیری را نیز به همراه داشته باشد.
از سوی دیگر، این مدل‌ها فرصت‌هایی را برای همکاری مبتنی بر ارزش‌های مشترک ارائه می‌کنند. همکاری‌های این چنین می‌تواند به افزایش حکمرانی جهانی کمک کند و مزایایی نظیر قابلیت همکاری و اعتماد را به همراه داشته باشد. با این حال، حفظ تعادل بین رقابت و همکاری ضروری است. برای دستیابی به این تعادل، نیاز به یک گفت و گوی جهانی و ایجاد چارچوب حکومتی است که شامل دولت‌ها، سازمان‌های بین‌المللی، جامعه مدنی، دانشگاه‌ها و صنعت باشد.
آینده هوش مصنوعی ملی و پیامدهای آن
مسیر آینده هوش مصنوعی توسط کشورها تعیین می‌شود و تأثیرات آن بسیار گسترده است. کشورهایی با جمعیت بزرگ و قابلیت‌های دیجیتالی قوی مانند هند، اندونزی و برزیل احتمالاً نقش مهمی در توسعه هوش مصنوعی خواهند داشت.
استانداردهای جدید، تمرکز بر همکاری، و افزایش شفافیت و پایداری اهمیت دارند. این موارد به اعتماد جامعه کمک کرده و یک محیط مطمئن برای استفاده از هوش مصنوعی ایجاد می‌کنند.
تشکیل اتحادها و ائتلاف‌های جدید هوش مصنوعی نیز مفید است. این اتحادها می‌توانند به توسعه دیالوگ و همکاری بین مخاطبان هوش مصنوعی کمک کنند و در تدوین سیاست‌ها و استانداردهای جهانی در این زمینه نقش داشته باشند.
مزایای بالقوه هوش مصنوعی ملی برای جامعه جهانی و اقتصاد
هوش مصنوعی مستقل به طور قابل توجهی می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی و رفاه جوامع جهانی کمک کند. این فناوری می‌تواند با راه‌حل‌های نوآورانه، به مواجهه با چالش‌های جهانی مانند فقر، بیماری و تغییرات آب و هوا کمک کند و در این راستا به حل مسائل بزرگ انسانی کمک نماید.
علاوه بر این، هوش مصنوعی مستقل یا Sovereign AI دارای پتانسیل افزایش کارایی و بهره‌وری در صنایع و بخش‌های مختلف است. با به کارگیری راه‌حل‌های هوشمندتر، فناوری‌های هوش مصنوعی می‌توانند فرآیندها را بهینه سازند، وظایف را به صورت خودکار انجام دهند و افکار نوآورانه ایجاد کنند. این اقدامات می‌توانند به رشد اقتصادی و افزایش رقابت در سطح جهان کمک نمایند.
همچنین، Sovereign AI می‌تواند در ترویج تنوع، خلاقیت و تعالی جامعه هوش مصنوعی جهانی نقش اساسی ایفا کند. این فناوری با ایجاد یک اکوسیستم پرانرژی، جامع و مشارکتی، کشورها را قادر به افزایش پایگاه دانش مشترک و توانایی‌های تکنولوژیکی خود می‌سازد و به تحقق چشم‌انداز جهانی پویا در حوزه هوش مصنوعی کمک خواهد کرد.
خطرات بالقوه هوش مصنوعی ملی برای جامعه و اقتصاد جهانی
هوش مصنوعی خودمختار، علیرغم چشم‌اندازهای خوب، نگرانی‌های زیادی ایجاد می‌کنه. یکی از مسائل اصلی، افزایش نابرابری، ایجاد قطبیت و درگیری جهانیه. ظاهر شدن شکاف‌های جدید در دستیابی به کنترل هوش مصنوعی ممکنه شکاف‌های موجود رو عمیق‌تر کنه و تنش‌های ژئوپلیتیک جدیدی ایجاد کنه.
همچنین، هوش مصنوعی خودمختار باعث ورود چالش‌ها و تهدید به استحکام، امنیت و نظم جهان میشه. ادغام هوش مصنوعی در زمینه‌های مختلف، تهدیدها، آسیب‌پذیری‌ها و عدم قطعیت‌های بالقوه رو افزایش می‌ده و الگوهای موجود رو به هم می‌ریزه. برای مدیریت و کاهش خطرات پیشرفت سریع فناوری هوش مصنوعی، نیاز به یک رویکرد پیشگیرانه داریم.
در پایان، پیگیری هوش مصنوعی مستقل داره چشم‌انداز جهانی رو تغییر می‌ده و کشورها به طور چشمگیری در زمینه قابلیت‌های هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری می‌کنن. هر چند رویکردهای مختلف وجود داره، اما هدف اشتراکی از نظر منافع اجتماعی، استفاده اخلاقی و همکاری بین‌المللی کشورها رو هماهنگ می‌کنه. تأثیر هوش مصنوعی مستقل بر پویایی جهان شامل رقابت محوری و همکاری برای تقویت قابلیت همکاریه. در میان پیشرفت‌های سریع هوش مصنوعی، آینده‌ای پیش رو هست که نیاز به حکمرانی مسئولانه، استفاده از استانداردهای اخلاقی و همکاری جهانی داره تا اطمینان حاصل کنه که تأثیرات این فناوری مثبت باشن.