مایکروسافت اخیراً قابلیتی مهم و تازه به نام AI Copilot (کوپایلوت هوش مصنوعی) به اکسل اضافه کرده است. این قابلیت فقط یک افزونه‌ی جانبی نیست، بلکه بخشی جدانشدنی از خود اکسل شده و به شما این امکان را می‌دهد که به‌جای حفظ کردن فرمول‌های طولانی و پیچیده، فقط با نوشتن دستور به زبان ساده (انگلیسی محاوره‌ای) کار خود را انجام دهید.
مثلاً به‌جای اینکه از فرمول‌های سنگین مثل VLOOKUP، INDEX، MATCH یا شرط‌های تو در تو (Nested IF) استفاده کنید، کافی است بنویسید:
-
«فروش هر محصول را خلاصه کن.»
-
«بازخورد مشتریان را دسته‌بندی کن.»
-
«ایمیل‌های مخفی داخل این ستون را پیدا کن.»
و اکسل بلافاصله نتیجه را برای شما نمایش می‌دهد.
این تغییر، یک جهش بزرگ در تاریخ اکسل محسوب می‌شود. چون تا قبل از این، کاربر باید ساعت‌ها وقت می‌گذاشت تا یاد بگیرد چطور فرمول‌های پیچیده را درست بنویسد.
چطور از کوپایلوت در اکسل استفاده کنیم؟
استفاده از این ابزار ساده است:
-
کافی است در سلول اکسل مثل همیشه شروع به نوشتن فرمول کنید.
-
به‌جای سینتکس (syntax) سخت و گیج‌کننده، فقط دستور را به زبان ساده بنویسید.
-
اکسل با کمک هوش مصنوعی، دستور شما را به یک فرمول واقعی تبدیل می‌کند و خروجی را نشان می‌دهد.
-
هر وقت داده‌های شما تغییر کند، خروجی هم به‌طور خودکار به‌روزرسانی می‌شود.
این یعنی کوپایلوت فقط یک راه میانبر نیست، بلکه بخشی از موتور محاسباتی اکسل شده و نتایج همیشه پویا و به‌روز هستند.
افزایش بهره‌وری تحلیلگران
بزرگ‌ترین ارزش کوپایلوت، صرفه‌جویی در وقت و انرژی است.
تحلیلگران داده معمولاً ساعت‌ها زمان صرف می‌کنند تا فرمول‌ها را بنویسند، خطاها را رفع کنند و وقتی داده‌ها تغییر می‌کند دوباره همه‌چیز را اصلاح کنند.
حالا با کوپایلوت، این کارها در چند ثانیه انجام می‌شود. برای مثال:
در نتیجه تحلیلگران می‌توانند به‌جای کلنجار رفتن با فرمول‌ها، روی تحلیل واقعی داده‌ها تمرکز کنند.
اکسل ساده‌تر برای همه
تا قبل از این، فقط کسانی که تخصص بالایی داشتند می‌توانستند از همه توانایی‌های اکسل استفاده کنند. ولی حالا کوپایلوت این مانع را از بین برده است.
حتی یک مدیر کسب‌وکار یا یک کارآموز تازه‌کار که هیچ تجربه‌ای در نوشتن فرمول ندارد، می‌تواند به‌سادگی تحلیل‌های پیچیده انجام دهد.
این ویژگی در واقع دموکراتیزه کردن اکسل است. یعنی دیگر ابزار محدود به متخصصان نیست، بلکه همه می‌توانند از قدرت آن استفاده کنند.
مزیت پویا بودن کوپایلوت
یکی از بهترین ویژگی‌های کوپایلوت این است که همیشه نتایج را به‌روز نگه می‌دارد.
در روش‌های قدیمی مثل ماکروها یا افزونه‌ها، لازم بود دوباره کد را اجرا یا داده‌ها را ریفرش کنید. اما در کوپایلوت، همانند توابع معمولی اکسل، نتیجه به‌طور خودکار با تغییر داده‌ها تغییر می‌کند.
این ویژگی در محیط‌های کاری پرسرعت (مثل کسب‌وکارهایی که هر لحظه داده جدید دارند) فوق‌العاده کاربردی است.
کوپایلوت کجا بهترین عملکرد را دارد؟
-
دسته‌بندی متن‌ها (مثل نظر مشتریان)
-
خلاصه‌سازی داده‌های بزرگ
-
تمیز کردن داده‌های به‌هم‌ریخته
-
استخراج اطلاعات خاص از متن‌ها
اما توجه کنید: کوپایلوت برای مدل‌سازی‌های عددی سنگین یا شبیه‌سازی‌های مالی پیچیده ساخته نشده است. در این زمینه‌ها هنوز هم به مهارت‌های کلاسیک اکسل نیاز دارید.
محدودیت‌های فعلی
مثل هر فناوری تازه، کوپایلوت هم محدودیت‌هایی دارد:
-
نمی‌تواند مستقیم داده را از اینترنت یا دیتابیس سازمانی بیاورد (مگر اینکه قبلاً داده در اکسل موجود باشد).
-
تعداد درخواست‌ها محدود است، یعنی نمی‌توانید بی‌نهایت بار از آن استفاده کنید.
-
دقت همیشه ۱۰۰٪ نیست. احتمال خطا یا بدفهمی وجود دارد، بنابراین باید خروجی‌ها بررسی شوند.
این یعنی نقش انسان در کنترل و تأیید نتایج همچنان حیاتی است.
نگاه کلی به بازار
ورود کوپایلوت به اکسل بخشی از موج بزرگ‌تری است که در صنعت نرم‌افزار در جریان است: ترکیب ابزارهای روزمره با هوش مصنوعی.
رقبا و استارتاپ‌های زیادی روی ابزارهای مشابه کار می‌کنند. مثلاً پلتفرمی به نام Shortcut ساخته شده که ظاهر و حس اکسل را دارد اما هوش مصنوعی عمیق‌تری برای مدل‌سازی مالی ارائه می‌دهد.
این روند نشان می‌دهد که صفحه‌گسترده‌ها (Spreadsheets) قرار نیست منسوخ شوند؛ بلکه در حال بازآفرینی با کمک هوش مصنوعی هستند.
نتایج اولیه از استفاده کوپایلوت
تحقیقات اولیه نشان داده کارمندانی که از کوپایلوت در مجموعه Microsoft 365 استفاده کرده‌اند:
این نتایج در اکسل هم کاملاً قابل پیش‌بینی است. یعنی تحلیلگران زمان بیشتری برای کارهای باارزش مثل برنامه‌ریزی سناریوها، روایت‌گری داده‌ها و توسعه استراتژی‌ها خواهند داشت.
یک نقطه عطف برای اکسل
اضافه شدن کوپایلوت یکی از بزرگ‌ترین ارتقاها در تاریخ اکسل است. مایکروسافت با این کار، نحوه تعامل متخصصان با داده‌ها را تغییر داده است:
برای تحلیلگران، این ابزار تنها یک راحتی نیست، بلکه یک تغییر جهت است:
از تمرکز روی نوشتن فرمول → به تمرکز روی فهم عمیق داده‌ها و تولید بینش‌های جدید.
در آینده، موفقیت در اکسل دیگر به حفظ کردن فرمول‌ها بستگی ندارد؛ بلکه به این بستگی دارد که چطور سؤال درست از داده‌ها بپرسید.