هوش مصنوعی یا AI (Artificial Intelligence) علمی است که تلاش می‌کند ماشین‌ها و رایانه‌هایی بسازد که بتوانند کارهایی انجام دهند که معمولاً به هوش انسانی نیاز دارد. مثل یادگیری، حل مسئله، تصمیم‌گیری، درک زبان انسان، یا حتی تشخیص اشیاء در تصاویر.
یکی از ویژگی‌های اصلی هوش مصنوعی این است که می‌تواند خودش را بر اساس داده‌ها و تجربه‌های جدید به‌روز کند و یاد بگیرد. بخش بزرگی از رشد هوش مصنوعی در سال‌های اخیر و آینده به چیزی به نام هوش مصنوعی مولد (Generative AI) مربوط می‌شود؛ یعنی فناوری‌ای که می‌تواند محتواهای تازه مثل متن، تصویر یا ویدئو تولید کند.
در این مطلب، آمارهای مهم مربوط به وضعیت فعلی و آینده هوش مصنوعی بررسی می‌شود تا دید روشنی از تاثیر و مسیر رشد آن به دست آورید.
اندازه بازار هوش مصنوعی (بر اساس گزارش Analytics Insight)
-
بازار جهانی هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۵ حدود ۳۱۵.۴ میلیارد دلار خواهد بود.
-
پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد این بازار تا سال ۲۰۳۵ به رقم ۵.۹۸ تریلیون دلار می‌رسد.
-
آمریکای شمالی (ایالات متحده و کانادا) بزرگ‌ترین سهم بازار را دارد و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۵ به حدود ۱۱۶.۴ میلیارد دلار برسد (معادل ۳۷٪ از بازار جهانی).
-
نرخ رشد سالانه مرکب (CAGR) بازار جهانی AI از سال ۲۰۲۵ تا ۲۰۳۵ حدود ۳۴.۳٪ خواهد بود.
این اعداد نشان می‌دهد که هوش مصنوعی نه‌تنها یک فناوری موقتی نیست بلکه به سرعت در حال تبدیل شدن به یک صنعت چند تریلیون دلاری است.
پذیرش هوش مصنوعی در محیط کار (بر اساس McKinsey)
-
کارکنان در حال استفاده از هوش مصنوعی مولد با سرعتی سه برابر بیشتر از چیزی هستند که مدیران تصور می‌کنند.
-
بیش از ۷۰٪ کارکنان انتظار دارند در آینده نزدیک از مدل‌های AI به‌طور جدی استفاده کنند.
-
نسل هزاره (Millennials) فعال‌تر از دیگران از ابزارهای بیرونی هوش مصنوعی استفاده می‌کنند.
-
حدود ۴۷٪ مدیران ارشد (C-Suite) فکر می‌کنند شرکتشان در توسعه هوش مصنوعی مولد خیلی کند پیش می‌رود، هرچند ۹۸٪ از آنها گفته‌اند اهمیت موضوع در یک سال گذشته برایشان بسیار بیشتر شده است.
-
جالب است بدانید کارکنان بیش از سازمان‌های بیرونی به شرکت خودشان اعتماد دارند که هوش مصنوعی را ایمن و سریع پیاده‌سازی کند.
-
در حالی که ۹۲٪ شرکت‌ها قصد سرمایه‌گذاری روی هوش مصنوعی مولد در سه سال آینده را دارند، فقط ۱٪ احساس می‌کنند واقعاً آماده‌اند.
-
بزرگ‌ترین چالش برای کارکنان، کمبود آموزش است؛ نزدیک به نیمی از آنها می‌گویند همین مانع اصلی استفاده‌شان از AI است.
وضعیت استارتاپ‌های هوش مصنوعی (بر اساس StartupBlink)
-
در سال ۲۰۲۵، هوش مصنوعی تبدیل به یک فناوری پایه‌ای برای نوآوری در صنایع مختلف و موتور اصلی استارتاپ‌ها و شرکت‌های بزرگ نوپا (یونیکورن‌ها) شده است.
-
هوش مصنوعی پشتوانه ۶.۲٪ از استارتاپ‌های جهان و ۹.۲٪ از شرکت‌های یونیکورن است.
-
شرکت‌های بزرگی مثل OpenAI، DeepL و Anthropic در زمینه‌هایی مثل پردازش زبان طبیعی، ایمنی هوش مصنوعی و ترجمه عصبی پیشرو هستند.
-
استارتاپ‌ها با کمک ابزارهای رایگان هوش مصنوعی (مثل Notion AI) می‌توانند مدیریت پروژه و اسناد خود را بهبود دهند.
-
به‌طور کلی، ۱۹٪ از کل شرکت‌های بزرگ حوزه نرم‌افزار و داده در جهان مربوط به هوش مصنوعی هستند.
نقطه عطف ChatGPT (بر اساس Forbes)
-
ChatGPT تنها در یک ساعت توانست ۱ میلیون کاربر جدید جذب کند!
-
تا آوریل ۲۰۲۵ این پلتفرم به ۵۰۰ میلیون کاربر فعال هفتگی رسیده است.
-
در حال حاضر حدود ۸۰۰ میلیون نفر از ChatGPT استفاده می‌کنند؛ یعنی تقریباً ۱۰٪ جمعیت جهان.
-
اضافه شدن قابلیت تولید تصویر به سبک انیمیشن‌های استودیوی Ghibli باعث انفجار محبوبیت شد.
-
OpenAI در مارس ۲۰۲۵ بزرگ‌ترین دور سرمایه‌گذاری خصوصی تاریخ را با ارزشی معادل ۳۰۰ میلیارد دلار جذب کرد.
-
ChatGPT در مارس ۲۰۲۵ پرمخاطب‌ترین اپلیکیشن دنیا شد.
تاثیر هوش مصنوعی بر مشاغل (گزارش سازمان تجارت و توسعه سازمان ملل)
-
حدود ۴۰٪ از مشاغل جهان می‌توانند تحت تاثیر هوش مصنوعی قرار بگیرند.
-
در کشورهای پیشرفته، ۳۳٪ از مشاغل در معرض خطر اتوماسیون هستند.
-
با این حال، ۲۷٪ از مشاغل در همین کشورها توسط AI تقویت می‌شوند؛ یعنی بهره‌وری کارکنان افزایش می‌یابد.
-
میزان تاثیر هوش مصنوعی روی مشاغل:
استراتژی‌های ملی در حوزه هوش مصنوعی
-
کشورهای در حال توسعه با چالش‌های زیادی در مسیر پذیرش هوش مصنوعی روبه‌رو هستند؛ از جمله کمبود زیرساخت و نبود سیاست‌های حمایتی.
-
تا سال ۲۰۲۳، حدود دو سوم کشورهای توسعه‌یافته استراتژی ملی AI داشتند، در حالی که فقط ۳۰٪ از کشورهای در حال توسعه و ۱۲٪ از کشورهای بسیار فقیر چنین برنامه‌ای داشتند.
-
برای استفاده عادلانه از هوش مصنوعی، نیاز به همکاری جهانی فراگیر است.
هوش مصنوعی در کسب‌وکار (بر اساس Capgemini)
-
در سال ۲۰۲۵، هوش مصنوعی از یک ابزار آزمایشی به یک جزء اصلی عملیات کسب‌وکار تبدیل شده است.
-
ROI یا بازگشت سرمایه در پروژه‌های هوش مصنوعی به طور میانگین ۱.۷ برابر هزینه‌ها است.
-
حدود ۶۲٪ شرکت‌ها سرمایه‌گذاری خود روی هوش مصنوعی مولد را در ۲۰۲۵ افزایش داده‌اند.
-
استفاده از AI عامل (Agentic AI) طی یک سال دو برابر شده و انتظار می‌رود در ۲۰۲۵ رشد بیشتری داشته باشد.
-
AI باعث ۲۶ تا ۳۱٪ صرفه‌جویی در هزینه‌ها در بخش‌های زنجیره تامین، مالی، خدمات مشتری و منابع انسانی شده است.
رقابت آمریکا و چین در هوش مصنوعی (بر اساس Amazon)
-
آمریکا و چین دو قدرت اصلی در رقابت AI هستند.
-
آمریکا در توسعه مدل‌های پرقدرت پیشتاز است، در حالی که چین در تعداد مقالات تحقیقاتی علمی اول است.
-
در سال ۲۰۲۴، آمریکا ۴۰ مدل مهم AI تولید کرد، چین ۱۵ مدل، و اروپا فقط ۳ مدل.
-
انتشار مقالات مرتبط با AI از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۳ دو برابر شده (از ۲۱.۶٪ به ۴۱.۸٪).
-
هزینه اجرای مدل‌های پیچیده هوش مصنوعی در ۱۸ ماه گذشته ۲۸۰ برابر کاهش یافته است.
پذیرش هوش مصنوعی در صنایع مختلف (بر اساس GPTZero)
-
تولید (Manufacturing): ۷۷٪ شرکت‌ها در سال ۲۰۲۴ از AI استفاده کردند. کاربردها: مدیریت تولید، انبارداری، خدمات مشتری.
-
سلامت (Healthcare): حدود ۷۰٪ بیمارستان‌ها و مراکز درمانی از AI استفاده یا آزمایش کرده‌اند (مثلاً در تشخیص بیماری‌ها یا مدیریت پرونده‌ها).
-
بازاریابی (Marketing): ۶۳٪ از تیم‌های بازاریابی از AI مولد و ۵۴٪ از AI پیش‌بینی‌کننده استفاده می‌کنند.
-
فروش (Sales): استفاده از AI تقریباً دو برابر شده و به ۴۳٪ رسیده است (مثلاً در تحلیل مشتری و CRM).
-
مالی (Finance): ۵۸٪ سازمان‌های مالی از AI استفاده می‌کنند (بیشتر برای تشخیص تقلب، مدیریت سرمایه‌گذاری و گزارش‌دهی).
چالش‌های اصلی در پذیرش هوش مصنوعی (بر اساس Coherent Solutions)
-
۴۸٪ شرکت‌ها مشکل کمبود نیروی متخصص دارند.
-
۴۵٪ شرکت‌ها مشکل ادغام AI با سیستم‌های قدیمی خود را گزارش داده‌اند.
-
۴۴٪ شرکت‌ها نمی‌دانند کدام راهکار AI را انتخاب کنند چون بازار بسیار شلوغ و مبهم است.
-
۴۳٪ شرکت‌ها با اختلال در روند کاری بعد از ورود AI مواجه شدند.
-
۴۱٪ شرکت‌ها حتی بعد از پیاده‌سازی هم مشکلاتی در بهره‌برداری درست دارند.
پیش‌بینی آینده هوش مصنوعی
-
آمریکای شمالی: بازار از ۱۱۶.۴ میلیارد دلار در ۲۰۲۵ به ۲.۲۱ تریلیون دلار در ۲۰۳۵ خواهد رسید.
-
آسیا-اقیانوسیه: سریع‌ترین رشد را خواهد داشت (از ۸۵.۱۵ میلیارد دلار در ۲۰۲۵ به ۱.۶۵ تریلیون دلار در ۲۰۳۵).
-
جهان: بازار جهانی به سرعت گسترش می‌یابد؛ به‌ویژه در مناطقی مثل آمریکای لاتین و خاورمیانه که در حال سرمایه‌گذاری روی فین‌تک، لجستیک هوشمند و دولت الکترونیک هستند.
جمع‌بندی
هوش مصنوعی با سرعتی بی‌سابقه در حال تغییر صنایع مختلف است. از تولید گرفته تا سلامت، بازاریابی، مالی و آموزش. با وجود چالش‌هایی مثل کمبود نیروی متخصص و مشکلات فنی، روند پذیرش AI روزبه‌روز بیشتر می‌شود.
سرمایه‌گذاری عظیم شرکت‌ها و کشورها در این حوزه نشان می‌دهد آینده‌ای در پیش است که در آن هوش مصنوعی اقتصاد جهانی را بازتعریف می‌کند، بهره‌وری را بالا می‌برد و فرصت‌های تازه‌ای برای رشد ایجاد می‌کند.