در ماه‌های اخیر، ویژگی جدیدی که گوگل به نتایج جستجوی خود اضافه کرده، باعث نگرانی و اعتراض بسیاری از سایت‌های خبری شده است. این ویژگی که به آن مرورهای هوش مصنوعی یا AI Overviews گفته می‌شود، خلاصه‌ای از اطلاعات مختلف را مستقیماً در بالای صفحه‌ی نتایج جستجو به کاربران نشان می‌دهد.
اما مشکل کجاست؟ مشکل اینجاست که کاربران دیگر روی لینک‌ها کلیک نمی‌کنند چون جواب خود را در همان خلاصه‌ی خودکار می‌گیرند. به همین دلیل، بسیاری از سایت‌های خبری، به ویژه رسانه‌های کوچکتر، با افت شدید بازدید مواجه شده‌اند—تا جایی که برخی از آن‌ها از کاهش ۶۰ درصدی کلیک‌ها خبر داده‌اند.
سهم رسانه‌های کوچک نادیده گرفته می‌شود
رسانه‌های کوچکتر، حتی وقتی محتوای دقیق و باکیفیتی تولید می‌کنند، معمولاً در این خلاصه‌ها دیده نمی‌شوند. در عوض، گوگل تمایل دارد محتوای خود را به نام رسانه‌های بزرگ‌تری مثل BBC، CNN یا نیویورک تایمز نمایش دهد.
درواقع، حتی اگر یک سایت کوچک مطلب اصلی را نوشته باشد و گوگل از آن استفاده کند، در بیشتر موارد نه نامی از آن سایت آورده می‌شود و نه لینکی به آن داده می‌شود. این یعنی هم اعتبار و هم بازدید از آن رسانه گرفته می‌شود، بدون اینکه چیزی عایدش شود.
این نادیده گرفتن، در درازمدت می‌تواند پایداری روزنامه‌نگاری مستقل را به خطر بیندازد. چون رسانه‌های کوچکتر با بودجه محدود کار می‌کنند و وابسته به بازدید سایتشان هستند تا بتوانند ادامه دهند.
دقت پایین و اطلاعات نادرست: مشکل دیگر هوش مصنوعی گوگل
ماجرا فقط به کاهش بازدید ختم نمی‌شود. یکی از مشکلات مهم‌تر، اشتباهات عجیب و غریب این خلاصه‌هاست. مثلاً:
چنین اشتباهاتی تصادفی نیستند. بر اساس داده‌های ارائه‌شده توسط شرکت Hugging Face، نرخ خطا در این خلاصه‌ها حدود ۱.۸٪ است، اما در برخی موضوعات، این عدد بیشتر هم می‌شود.
این سطح از خطا، وقتی موضوع جستجو درباره سلامت، سیاست، یا مسائل اجتماعی باشد، می‌تواند اطلاعات غلط و گمراه‌کننده به کاربران بدهد.
آیا گوگل واقعاً ترافیک بیشتری به سایت‌ها می‌دهد؟
گوگل می‌گوید که این ویژگی جدید باعث شده تعداد بیشتری از سایت‌ها دیده شوند. ساندار پیچای، مدیرعامل گوگل، ادعا کرده که حالا تنوع منابع بیشتر شده است.
اما این ادعاها بدون ارائه‌ی آمار دقیق از بازدیدها یا لینک‌های ارسالی هستند. یعنی رسانه‌ها نمی‌دانند که دقیقاً چه مقدار از بازدیدی که قبلاً از گوگل می‌گرفتند، حالا از دست داده‌اند یا هنوز دارند.
برخی پلتفرم‌ها مثل Chegg حتی به خاطر استفاده‌ی گوگل از محتوایشان بدون پرداخت هزینه یا ذکر منبع، اقدام قانونی کرده‌اند. اتحادیه‌های رسانه‌ای این روند را سرقت محتوای دیجیتال می‌نامند و خواهان قوانین سخت‌گیرانه‌تری هستند.
رسانه‌ها برای مقابله با وضعیت جدید، استراتژی‌های خود را تغییر می‌دهند
در واکنش به این شرایط جدید، بسیاری از تولیدکنندگان محتوا و رسانه‌ها، در حال تغییر روش‌های تولید و انتشار محتوای خود هستند:
-
محتوای دقیق و روشن تولید می‌کنند تا شانس انتخاب شدن در خلاصه‌های گوگل را بیشتر کنند.
-
مطالب عمیق و تخصصی ارائه می‌دهند که هوش مصنوعی فعلاً نمی‌تواند به خوبی خلاصه کند.
-
کانال‌های پخش محتوا را گسترش داده‌اند؛ مثل حضور فعال‌تر در شبکه‌های اجتماعی، ساخت پادکست، ارسال ایمیل و اپلیکیشن‌های اختصاصی.
-
و از همه مهم‌تر، شفافیت از پلتفرم‌ها مطالبه می‌کنند—اینکه گوگل دقیقاً چطور با محتوای آن‌ها رفتار می‌کند، چقدر از آن استفاده می‌شود، و چقدر دیده می‌شوند.
جمع‌بندی: آیا هوش مصنوعی تهدیدی برای روزنامه‌نگاری است؟
هوش مصنوعی گوگل، جستجو را سریع‌تر کرده است. اما این سرعت، بهایی دارد: نادیده گرفتن زحمت رسانه‌هایی که محتوای اصلی را تولید کرده‌اند.
وقتی کار اصلی را انسان‌ها انجام می‌دهند—تحقیق، مصاحبه، تحلیل—اما اعتبار و ترافیک آن را الگوریتم‌ها به نام خود یا رسانه‌های بزرگ ثبت می‌کنند، روزنامه‌نگاری مستقل در خطر است.
برای اینکه حقیقت گم نشود، باید به تولیدکنندگان اصلی محتوا اعتبار و دیده شدن داد. چون اطلاعات درست، دقیق و انسانی، چیزی نیست که صرفاً از خلاصه‌ی یک الگوریتم به‌دست بیاید.