هوش مصنوعی (AI) تأثیر چشمگیری بر صنایع مختلف مانند مراقبت‌های بهداشتی، مالی، آموزش، و سرگرمی داشته است. این فناوری در حال تغییر شکل عملیات تجاری است و قابلیت غیرقابل انکاری برای تحول صنایع مختلف را به نمایش می‌گذارد. با این حال، توسعه راه‌حل‌های هوش مصنوعی همراه با چالش‌ها و پیچیدگی‌های خود است. این نیاز به ترکیبی یکتا از مهارت‌های تخصصی، منابع قابل توجه، و مجموعه‌داده‌های گسترده را دارد.
در پاسخ به این پیچیدگی‌ها، اصحاب فناوری از نظر استراتژیک به رویکرد متفاوتی روی آورده‌اند. آنها به جای توسعه داخلی، انتخاب به خرید استارتاپ‌های هوش مصنوعی را کرده‌اند. این تغییر تاکتیکی نه تنها ورودشان به چشم‌انداز رقابتی هوش مصنوعی را شتاب می‌بخشد، بلکه آنها را برای بهره‌مندی از پتانسیل نوآورانه موجود در این نهادهای تخصصی آماده می‌کند.
تاریخچه هوش مصنوعی
از سال 2010 تا 2023، تحولات هوش مصنوعی شاهد تغییرات قابل توجهی بوده است. افزایش قابل توجه در خریدها تا سال 2021 به 231 مورد رسید و سپس در سال 2023 به 189 مورد کاهش یافت. این کاهش ممکن است به دلیل اختلالات اقتصادی ناشی از شیوع کووید-19 باشد که ممکن است به کاهش فعالیت‌های سرمایه‌گذاری منجر شده باشد. همچنین، بازار هوش مصنوعی به بلوغ و اشباع رسیده است و شرکت‌های فناوری بزرگ بسیاری از استارتاپ‌های امیدوار را جذب کرده‌اند.
غول‌های فناوری، معروف به FAMGA (فیس‌بوک، اپل، مایکروسافت، گوگل و آمازون)، در رهبری این روند خرید قرار دارند. آنها به طور مداوم در فعالیت‌های اکتساب تسلط داشته‌اند و بیشترین تعداد خریدها را تشکیل می‌دهند. در سال 2023، FAMGA مسئول 76 مورد از کل 189 خرید بوده‌اند. همچنین، در سال 2021، آنها 76 مورد از کل 231 خرید را انجام دادند. از جمله اعضای FAMGA، اپل با 29 خرید، گوگل با 15، مایکروسافت با 13، فیس‌بوک با 12، و آمازون با 7 در رتبه‌های بعدی قرار دارند. مجموع مخارج آنها برای خریدهای هوش مصنوعی از سال 2010 تا 2023 بیش از 19.7 میلیارد دلار بوده است.
اعضای FAMGA استراتژی‌های متمایزی در زمینه کسب و کار هوش مصنوعی دنبال می‌کنند. اپل بر روی بینایی کامپیوتر، پردازش زبان طبیعی، تشخیص صدا و مراقبت‌های بهداشتی تمرکز دارد تا محصولات خود را بهبود بخشد. گوگل به گسترش هوش مصنوعی در زمینه جستجو، تبلیغات، ابر، مراقبت‌های بهداشتی و آموزش با تأکید ویژه بر یادگیری عمیق متمرکز است.
به همین ترتیب، مایکروسافت نرم‌افزارهای ابری و سازمانی خود را از طریق پیشرفت در پردازش زبان طبیعی، بینایی کامپیوتری و امنیت سایبری تقویت می‌کند. فیس‌بوک نیز قصد دارد وسایل ارتباطی اجتماعی را از طریق بهبود بینایی کامپیوتری، پردازش زبان طبیعی و واقعیت مجازی تحول دهد. به همین تازیجه، آمازون در زمینه تجارت الکترونیک، ابر، مراقبت‌های بهداشتی و سرگرمی با تأکید بر پردازش زبان طبیعی، بینایی کامپیوتر و روباتیک تنوع می‌بخشد.
علیرغم اختلافات اهداف، این شرکت‌ها علایق مشترکی در فناوری‌هایی مانند پردازش زبان طبیعی و بینایی رایانه دارند که به سرعت استراتژی‌های کسب و کار هوش مصنوعی آنها را هدایت می‌کند.
مزایای به دست آوردن استارت آپ های هوش مصنوعی
خرید استارتاپ‌های هوش مصنوعی مزایای قابل توجهی را برای غول‌های فناوری به همراه دارد. این اقدام به آنها این امکان را می‌دهد که فناوری پیشرفته را به دست آورند و به استعدادهای ارزشمند دسترسی پیدا کنند که در نهایت درب‌های بازارهای جدید را باز کند. به عنوان مثال، خرید شرکت Siri توسط اپل در سال 2010، امکان ادغام دستیار صوتی را در آیفون 4S ایجاد کرد.
به همین ترتیب، خرید شرکت DeepMind توسط گوگل در سال 2014، بهبود در خدمات جستجو و پیشنهادها را به همراه داشت. مایکروسافت نیز در سال 2017 شرکت Nuance، یک شرکت پیشرفته در زمینه نرم‌افزار ابری و سازمانی را از طریق تشخیص گفتار پیشرفته خریداری کرد.
علاوه بر مزایای فنی، این اقدامات به دست آوردن دسترسی به استعدادهایی را فراهم می‌کنند که مهارت‌های هوش مصنوعی را تقویت می‌کنند. به عنوان مثال، مایکروسافت، بنیان‌گذاران شرکت Maluuba را استخدام کرد، در حالی که فیس‌بوک یکی از بنیان‌گذاران شرکت Wit.ai را به خدمت گرفت تا در زمینه زبان طبیعی و گفتار تخصص داشته باشد.
علاوه بر این، این اقدامات به گسترش به بازارها و خطوط تولید جدید کمک می‌کنند. خرید Nervana توسط اینتل در سال 2016، موقعیت آن را در توسعه تراشه‌های هوش مصنوعی تقویت کرد و Salesforce با خرید MetaMind در سال 2016 منجر به ایجاد پلتفرم هوش مصنوعی انیشتین شد.
چالش های به دست آوردن استارتاپ های هوش مصنوعی
خرید استارتاپ‌های هوش مصنوعی همچنین چالش‌هایی را برای خریداران ایجاد می‌کند. این چالش‌ها شامل مسائل حریم خصوصی داده‌ها، اخلاقیات، اختلافات حقوقی، موانع نظارتی و ریسک گریزی است. به عنوان مثال، خرید واتس‌اپ توسط فیس‌بوک در سال 2014 نگرانی‌هایی درباره استفاده از داده‌ها ایجاد کرد که منجر به جریمه قابل توجهی از سوی کمیسیون اروپا شد. برای رسیدگی به نگرانی‌های اخلاقی، گوگل پس از خرید DeepMind در سال 2014 یک هیئت اخلاقی ایجاد کرد تا بر تحقیقات حساس نظارت کند.
علاوه بر این، برخی از خریدها منجر به اختلافات حقوقی و پیامدهای مالی شده است. به عنوان مثال، خرید اتو توسط اوبر در سال 2016، منجر به شکایت Waymo شد. علاوه بر این، ممکن است تأییدیه‌های نظارتی لازم باشد، همانطور که در خرید Promontory Financial Group توسط IBM در سال 2016 مشاهده شد، جایی که مجوز نظارتی برای استفاده از تخصص لازم بود، در آموزش هوش مصنوعی.
خرید استارتاپ‌های هوش مصنوعی ممکن است با تردید و چالش‌های اجرایی همراه باشد. به عنوان مثال، خرید Kiva Systems توسط آمازون در سال 2012 با مقاومت و فرآیند پیاده‌سازی طولانی‌مدت برای روبات‌های انبار مواجه شد.
تاثیر جذب استارتاپ های هوش مصنوعی
خرید استارتاپ‌های هوش مصنوعی توسط شرکت‌های بزرگ فناوری واکنش‌ها و اثرات متفاوتی بر استارتاپ‌ها داشته است. نتایج این خریدها به عواملی مانند حفظ یا از دست دادن استقلال، تأثیرات فرهنگی و نوآوری در شرکت خریداری شده بستگی دارد. به عنوان مثال، پس از خرید توسط گوگل، DeepMind توانست استقلال خود را حفظ کرده و به ترویج نوآوری ادامه دهد، که نمونه‌ای از یکپارچگی موفق است که به خلاقیت ارزش می‌دهد.
از سوی دیگر، Siri توسط اپل استقلال خود را از دست داد و به دستیار صوتی اپل تبدیل شد. به همین ترتیب، برخوردهای فرهنگی مانند خرید واتس‌اپ توسط فیس‌بوک، منجر به خروج پرسنل کلیدی شده است. با این حال، برخی از تملک‌ها توانسته‌اند همسویی فرهنگی را حفظ کنند. به عنوان مثال، اینستاگرام پس از تصاحب آن در سال 2012، از نظر فرهنگی با فیس‌بوک همسو بود و بنیان‌گذاران آن تا سال 2018 به فعالیت خود ادامه دادند.
از نظر نوآوری محصول، نتایج این خریدها می‌تواند متفاوت باشد. برخی از استارت‌آپ‌ها مانند Zoox که در سال 2020 توسط آمازون خریداری شد، با افزایش منابع رونق گرفته و منجر به راه‌اندازی سرویس تاکسی خودران در سال 2021 شده‌اند.
با این حال، مواردی نیز وجود دارد که خریدها با شکست مواجه شده‌اند. به عنوان مثال، خرید اتو توسط اوبر در سال 2016 با چالش‌هایی روبرو شد و در نهایت پروژه کامیون خودران خود را در سال 2018 به دلیل اختلافات قانونی با Waymo متوقف کرد. این مثال‌ها نتایج و تأثیرات متنوع کسب استارت‌آپ‌های هوش مصنوعی، از جمله موفقیت‌ها و چالش‌های شرکت‌های درگیر را نشان می‌دهند.
با نگاهی به تأثیر گسترده‌تر بر نوآوری، رقابت و مقررات، این اکتسابها رشته هوش مصنوعی را شکل می‌دهند. تأثیر بر نوآوری به حفظ استقلال و فرهنگ بستگی دارد. به عنوان مثال، خرید DeepMind توسط گوگل در سال 2014 با حفظ تحقیقات پیشرفته، نوآوری را ارتقا داد. در مقابل، تصاحب اتو توسط اوبر در سال 2016 منجر به تعطیلی عملیاتی و اختلافات قانونی شد و مانع نوآوری در خودروهای خودران شد.
چشم انداز آینده و پیامدهای کسب هوش مصنوعی
با نگاهی به آینده، آینده خریدهای هوش مصنوعی نویدبخش است. پیش‌بینی می‌شود که بازار هوش مصنوعی تا سال 2027 به 733.7 میلیارد دلار برسد که توسط نرخ رشد مرکب سالانه 42.2 درصد هدایت می‌شود. این رشد توسط عواملی مانند پذیرش فزاینده خدمات مبتنی بر ابر، افزایش تقاضا برای راه‌حل‌های هوشمند و پیشرفت در فناوری‌ها و تحقیقات هوش مصنوعی تقویت می‌شود. با بیش از 40 بخش هوش مصنوعی، از جمله بینایی کامپیوتر، پردازش زبان طبیعی، روباتیک، و مراقبت‌های بهداشتی، چشم انداز دائماً از طریق استارت آپ‌های جدید و برنامه‌های کاربردی نوآورانه در حال گسترش است.
علاوه بر این، فراگیری جهانی با استارتاپ‌های هوش مصنوعی از مناطق مختلف که به بازار کمک می‌کنند، در حال افزایش است. 10 کشور برتر با بیشترین استارت آپ‌های هوش مصنوعی در سال 2020 عبارتند از: ایالات متحده، چین، هند، بریتانیا، اسرائیل، کانادا، آلمان، فرانسه، ژاپن و کره جنوبی که مجموعاً 77 درصد از کل تعداد استارت آپ‌های هوش مصنوعی را تشکیل می دهند. 88 درصد از کل بودجه جذب شده است. شایان ذکر است که استارت آپ‌هایی از کشورهایی مانند برزیل، نیجریه، سنگاپور و استرالیا نیز مشارکت قابل توجهی دارند.
چشم انداز کسب هوش مصنوعی، که توسط بازیگران بزرگ فناوری مانند FAMGA رهبری می‌شود، در چند سال اخیر افزایش یافته است. علیرغم چالش‌ها، مزایای قابل توجهی برای غول‌های فناوری وجود دارد، از جمله ورود سریع، جذب استعداد و اکتشاف بازار. آینده بازار هوش مصنوعی به دلیل فراگیری جهانی، بخش‌های متنوع و رشد قابل توجه پیش‌بینی شده امیدوارکننده به نظر می‌رسد. موفقیت استارت‌آپ‌های هوش مصنوعی تحت تأثیر پویایی پیچیده داده‌ها، استعدادها، سرمایه، نوآوری و رقابت است، در حالی که اکتسابها عمیقاً بر نوآوری، رقابت و مقررات تأثیر می‌گذارد.