موسسه استنفورد برای هوش مصنوعی انسان محور اخیراً گزارش شاخص هوش مصنوعی 2024 "گزارش" را منتشر کرده است. این مطالعه جامع نگاهی عمیق به وضعیت فعلی هوش مصنوعی، تجزیه و تحلیل روندهای کلیدی، پیشرفت‌ها و چالش‌ها در حوزه‌های مختلف ارائه می‌دهد. از آنجایی که هوش مصنوعی با سرعتی بی‌سابقه به تغییر شکل جهان ما ادامه می‌دهد، شاخص هوش مصنوعی 2024 منبعی به موقع و ارزشمند برای درک چشم‌انداز پیچیده این فناوری تحول‌آفرین فراهم می‌کند.
گزارش امسال به ویژه به دلیل دامنه گسترده و عمق تحلیل آن قابل توجه است. این گزارش با انبوهی از داده‌ها و بینش‌های اصلی، موضوعات مهمی مانند هزینه‌های سرسام‌آور آموزش مدل‌های پیشرفته هوش مصنوعی، فقدان استانداردسازی در گزارش‌های هوش مصنوعی مسئولانه، و تأثیر فزاینده هوش مصنوعی بر اکتشافات علمی و نیروی کار. این گزارش دارای یک فصل اختصاصی است که به بررسی تأثیر هوش مصنوعی بر علم و پزشکی می‌پردازد و پتانسیل این فناوری برای متحول کردن این زمینه‌های حیاتی را برجسته می‌کند.
همانطور که ما در حال سیر تکامل سریع هوش مصنوعی هستیم، گزارش به عنوان یک راهنمای ضروری عمل می‌کند و به سیاستگذاران، محققان، رهبران صنعت و عموم مردم قدرت می‌دهد تا تصمیمات آگاهانه بگیرند و در بحث‌های سازنده در مورد آینده این فناوری قدرتمند شرکت کنند.
-
عملکرد هوش مصنوعی در مقابل انسان ها
این گزارش نشان می‌دهد که هوش مصنوعی در بسیاری از زمینه‌ها مانند طبقه‌بندی تصویر، استدلال بصری و درک انگلیسی، از عملکرد انسانی پیشی گرفته است. اما در عین حال، به این نکته هم پرداخته که در وظایف پیچیده‌تر مثل ریاضیات در سطح رقابت، استدلال عقل سلیم بصری و برنامه‌ریزی، هوش مصنوعی هنوز به توانایی انسان‌ها نمی‌رسد. این ارزیابی دقیق به اهمیت شناخت نقاط قوت و ضعف هوش مصنوعی در حالی که این فناوری همچنان در حال تکامل است، تأکید می‌کند.
2. تسلط صنعت در تحقیقات هوش مصنوعی
در سال 2023، صنعت هوش مصنوعی توانایی خود را در تحقیقات پیشرفته هوش مصنوعی به ثابتی رساند. این گزارش نشان می‌دهد که بازیگران این صنعت 51 مدل یادگیری ماشینی قابل‌توجه تولید کرده‌اند، در حالی که تنها 15 مدل به دانشگاه‌ها بازگشت. چیز جالب اینجاست که در همین سال، بیش از 21 مدل ناشی از همکاری‌های بین صنعت و دانشگاه تولید شد که نشان از رشد چشمگیر مشارکت‌های بین‌بخشی است.
3. افزایش هزینه های آموزش مدل های پیشرفته
این گزارش هزینه‌های چشمگیری که برای آموزش مدل‌های پیشرفته هوش مصنوعی صرف می‌شود را مشخص می‌کند. بر اساس برآوردهای آن، مدل GPT-4 از شرکت OpenAI نیاز به منابع محاسباتی با ارزش 78 میلیون دلار داشت، در حالی که مدل Gemini Ultra از شرکت گوگل با اعتبار نجومی 191 میلیون دلار برای آموزش درخواست داشت. این ارقام بر اهمیت سرمایه‌گذاری‌های مالی عظیم برای جابجایی مرزهای قابلیت‌های هوش مصنوعی تأکید می‌کند و سوالات مهمی را درباره دسترسی و پایداری تحقیقات هوش مصنوعی مرزی مطرح می‌کند.
4. رهبری ایالات متحده در مدل های برتر هوش مصنوعی
بر اساس این گزارش، ایالات متحده جایگاه خود را به عنوان رهبر جهانی در توسعه پیشرفته هوش مصنوعی مستحکم کرده است. مؤسسات مستقر در ایالات متحده مسئول ایجاد 61 مدل چشمگیر هوش مصنوعی در سال 2023 بودند که بسیار بیشتر از 21 مدل از اتحادیه اروپا و 15 مدل از چین بود.
5. عدم استانداردسازی در گزارشگری هوش مصنوعی مسئول
همانطور که مدل‌های هوش مصنوعی به طور فزاینده‌ای قدرتمند و تاثیرگذار می‌شوند، نیاز به روش‌های توسعه و استقرار مسئولانه هرگز به این اندازه حیاتی نبوده است. با این حال، گزارش عدم استانداردسازی قابل توجهی را در نحوه گزارش توسعه دهندگان پیشرو در مورد خطرات و محدودیت های مدل های خود نشان می دهد. شرکت‌هایی مانند OpenAI، Google و Anthropic در درجه اول مدل‌های خود را بر اساس معیارهای مختلف هوش مصنوعی آزمایش می‌کنند و مقایسه سیستماتیک و ارزیابی خطرات احتمالی مرتبط با این فناوری‌ها را دشوار می‌کنند. این یافته بر نیاز فوری به استانداردهای کل صنعت و همکاری برای اطمینان از توسعه ایمن و اخلاقی هوش مصنوعی تاکید می کند.
6. افزایش سرمایه گذاری در هوش مصنوعی
در حالی که سرمایه‌گذاری خصوصی در زمینه هوش مصنوعی در سال 2023 کاهش یافت، اما بخش هوش مصنوعی مولد این روند را به چالش کشید و شاهد افزایش قابل توجهی در بودجه‌های آن بود. این گزارش نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری در هوش مصنوعی مولد از سال 2022 تقریباً 8 برابر شده و به 25.2 میلیارد دلار رسیده است. بازیگران اصلی در این فضا، از جمله شرکت‌های OpenAI، Anthropic، Hugging Face و Inflection، دورهای قابل توجهی را برای جمع‌آوری سرمایه گزارش کردند که نشان‌دهنده هیجان و روند رو به رشد فناوری‌های هوش مصنوعی مولد است. انتظار می‌رود که این افزایش قابل توجه در سرمایه‌گذاری، به نوآوری و رقابت بیشتر در این زمینه منجر شود، زیرا شرکت‌ها برای توسعه مدل‌های مولد پیچیده‌تر و قدرتمندتر به رقابت می‌پردازند.
7. تأثیر مثبت هوش مصنوعی بر بهره وری و کیفیت کارگران
این گزارش به بررسی مجموعه تحقیقاتی رو به رشدی می‌پردازد که تأثیر هوش مصنوعی بر نیروی کار را بررسی می‌کنند. چندین مطالعه انجام‌شده در سال 2023 نشان می‌دهد که فناوری‌های هوش مصنوعی کارگران را قادر می‌سازد تا وظایف را با کارآمدتر و با استاندارد بالاتری انجام دهند. این یافته‌ها نشان می‌دهد که هوش مصنوعی این پتانسیل را دارد که توانایی‌های انسانی را افزایش دهد و شکاف‌های مهارتی بین کارگران با مهارت پایین و بالا را پر کند. با این حال، این گزارش همچنین هشدار می دهد که استفاده از هوش مصنوعی بدون نظارت و راهنمایی مناسب می تواند منجر به کاهش عملکرد شود و بر اهمیت اجرای مسئولانه و همکاری انسان و هوش مصنوعی در محل کار تاکید می کند.
8. هوش مصنوعی پیشرفت علمی را تسریع می کند
سال گذشته شاهد شتاب قابل توجهی در کاربرد هوش مصنوعی در اکتشافات علمی بوده است، همانطور که در گزارش مشخص شده است. با تکیه بر پیشرفت‌های علمی پیشگامانه مبتنی بر هوش مصنوعی در سال 2022، سال 2023 شاهد راه‌اندازی برنامه‌های کاربردی حتی تحول‌آفرین بود. نمونه های قابل توجه عبارتند از AlphaDev که کارایی مرتب سازی الگوریتمی را بهینه می کند و GNoME که فرآیند کشف مواد را ساده می کند. این ابزارهای پیشرفته هوش مصنوعی، شیوه برخورد دانشمندان با مسائل پیچیده را متحول کرده و راه را برای پیشرفت‌های بی‌سابقه در رشته‌های مختلف علمی هموار می‌کنند.
9. افزایش مقررات هوش مصنوعی ایالات متحده
از آنجایی که فناوری‌های هوش مصنوعی در همه جا حاضر و تأثیرگذارتر می‌شوند، دولت‌ها با چالش تنظیم مقررات توسعه و استقرار آنها دست و پنجه نرم می‌کنند. این گزارش افزایش شدیدی را در تعداد مقررات مرتبط با هوش مصنوعی در ایالات متحده طی سال گذشته و پنج سال قبل نشان می دهد. تنها در سال 2023، 25 مقررات مرتبط با هوش مصنوعی معرفی شدند که افزایش قابل توجهی از تنها یک مورد در سال 2016 داشته است. علاوه بر این، تعداد کل مقررات هوش مصنوعی از سال 2022 تا 2023 به میزان 56.3 درصد افزایش یافته است که نشان دهنده شناخت روزافزون سیاستگذاران از نیاز به ایجاد است. دستورالعمل‌ها و مکانیسم‌های نظارتی روشن برای فناوری‌های هوش مصنوعی.
10. افزایش آگاهی عمومی و نگرانی در مورد هوش مصنوعی
این گزارش همچنین درک عمومی در حال تحول از هوش مصنوعی و تأثیر بالقوه آن بر جامعه را روشن می کند. یک نظرسنجی جهانی که توسط Ipsos انجام شده است نشان می دهد که نسبت افرادی که معتقدند هوش مصنوعی به طور چشمگیری بر زندگی آنها در سه تا پنج سال آینده تأثیر می گذارد، از 60٪ به 66٪ در سال گذشته افزایش یافته است. علاوه بر این، 52 درصد از پاسخ دهندگان نسبت به محصولات و خدمات هوش مصنوعی ابراز نگرانی می کنند که نسبت به سال 2022 افزایش قابل توجهی 13 درصدی را نشان می دهد. در ایالات متحده، داده های مرکز تحقیقات پیو نشان می دهد که 52 درصد از آمریکایی ها بیش از 38 درصد نسبت به هوش مصنوعی نگران هستند که نسبت به سال 2022 افزایش یافته است. این یافته ها بر آگاهی رو به رشد عمومی از پتانسیل تحول آفرین هوش مصنوعی و نیاز به گفتگوی باز و شفاف برای رسیدگی به نگرانی ها و آرزوهای افراد و جوامع در سراسر جهان تاکید می کند.